W niedzielę 21 września zapraszamy na Europejskie Dni Dziedzictwa w „Najwyższym zabytku w Warszawie – Pałacu Kultury i Nauki”
W ramach Europejskich Dni Dziedzictwa Biuro Stołecznego Konserwatora Zabytków, Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków oraz Zarząd Pałacu Kultury i Nauki organizują wyjątkowe zwiedzanie. To niepowtarzalna okazja, by poznać historię i tajemnice jednej z najsłynniejszych budowli Warszawy pod fachowym przewodnictwem ekspertów.
Rejestracja uczestników rozpoczęła się 9.09.2025 o godz. 9.25. Ilość miejsc ograniczona. Decyduje kolejność zgłoszeń.
Zapisy na spacery godz. 10.00 (Brak wolnych miejsc)
Zapisy na spacer na godz.12.00 (Brak wolnych miejsc)
Zapisy na spacer na godz.14.00 (start zapisów 17.09 godz.9.25 )
W tym roku minęło 18 lat od wpisu do rejestru zabytków nieruchomych województwa mazowieckiego Pałacu Kultury i Nauki, który również w tym obchodzi 70 rocznicę urodzin. 21 lipca 1955 roku Pałac został oddany do użytku po zaledwie 3 latach budowy. Budynek stanowi jeden z najbardziej rozpoznawalnych i kontrowersyjnych gmachów Warszawy. Jednak jego najcenniejsza wartość – historyczna, artystyczna i naukowa zawiera się w architekturze, sztuce budownictwa oraz rzemiośle, która została stworzona przez najlepszych ekspertów odbudowy Warszawy.
Pałac Kultury i Nauki – wraz ze stałym wyposażeniem i wystrojem architektonicznym – położony przy w Warszawie przy pl. Defilad 1 został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa mazowieckiego pod nr A-736, decyzją nr 103/2007 z dnia 2 lutego 2007 roku. Procedurze wpisu do rejestru zabytków towarzyszyła ożywiona dyskusja zarówno przeciwników, jak i zwolenników tego bezsprzecznie wyjątkowego obiektu.
Pałac Kultury i Nauki był budowany jako socjalistyczny „drapacz chmur”, aczkolwiek czerpiący koncepcję z wieżowców Nowego Jorku. Zgodnie z założeniem, jego realizacja miała być socjalistyczna w treści oraz narodowa w formie, stąd prace projektowe poprzedził objazd naukowy po Polsce, którego celem było rozpoznanie charakterystycznych elementów dziedzictwa architektonicznego. Pełnomocnikiem rządu polskiego do spraw budowy Pałacu był naczelny architekt Warszawy i szef Biura Odbudowy Stolicy Józef Sigalin.
Zasadniczym elementem bryły budynku jest centralna wieża z czterema niższymi aneksami narożnymi, zwieńczona iglicą, usytuowana na rozległej podstawie o czterech narożnych skrzydłach. Uzupełnienie kompleksu stanowi półkoliście zamknięta bryła Sali Kongresowej, zlokalizowana po stronie zachodniej. Budynek posadowiono na płycie żelbetowej, trzon obiektu tworzy stalowa konstrukcja, stropy zostały wykonane z prefabrykowanych płyt żelbetowych. Elewacje oblicowano okładziną ceramiczną oraz urozmaiconym, klasycznym detalem architektonicznym i alegorycznymi postaciami, symbolizującymi cnoty marksizmu-leninizmu. Istotny element dekoracji architektonicznej elewacji stanowią attykowe zwieńczenia głównych części budynku, nawiązujące do renesansowych attyk lubelskich. Uzupełnieniem koncepcji obiektu było starannie zaaranżowane otoczenie, urozmaicone takimi elementami jak pomniki Kopernika i Mickiewicza autorstwa polskich artystów Stanisława Horno-Popławskiego oraz Ludwiki Nitschowej, fontanny z motywem delfinów, obeliski stylizowane na egipskie, latarnie-kandelabry, murki oporowe, klomby, rozległe tarasy oraz plac zebrań od strony wschodniej wraz z wolnostojącą mównicą.
Wnętrza budynku zdobi niezwykłe bogactwo form, materiałów oraz rzemiosła. Poszczególne części gmachu zostały zróżnicowane rozwiązaniami stylistycznymi, materiałowymi oraz estetycznymi. Do wystroju pomieszczeń użyto posadzek z m.in. granitu i marmuru, parkietów taflowych ze szlachetnych gatunków drewna. Dekorację ścian stanowią boazerie, okładziny kamienne, marmoryzacje, malowidła ścienne, płaskorzeźby. Komunikację zapewniają szybkobieżne windy oraz kilkanaście klatek schodowych o zróżnicowanych formach, z balustradami z kamienia, stali i drewna. W całym budynku znajduje się indywidualnie projektowane oświetlenie wykonane z użyciem ręcznie formowanego szkła, kryształu, porcelany, mosiądzu, brązu, kutej stali. Stropy urozmaicono starannie wykonanymi belkowaniami, kasetonami, sztukateriami i fasetami. Uzupełnieniem wystroju budynku jest bogaty zestaw mebli użytkowych zaprojektowanych specjalnie na potrzeby gmachu i znajdujących się w jego wnętrzu instytucji oraz zróżnicowane formy stolarki drzwiowej oprawnej w architektoniczne portale oraz opaski. Strukturę przestrzenną budynku urozmaicają takie elementy jak galerie, westybule, balkony, kolumnady, zróżnicowane konstrukcje reprezentacyjnych klatek schodowych. W budynku zachowały się również przykłady pierwotnych rozwiązań technicznych, takich jak np. oryginalna instalacja wentylacyjna i grzewcza.
Nie podlega dyskusji, że uwarunkowania historyczne i cała ideologia przypisana budowie Pałacu Kultury i Nauki – jako „dar bratniego narodu”, „symbol ideologii komunistycznej operującej w architekturze i sztuce estetyką socrealizmu”, po dzisiejszy dzień budzą emocje i dywagacje na temat jego miejsca w przestrzeni miasta. Jednak nie zmienia to faktu, że Pałac stanowi jeden z symboli miasta, który wrósł w jego tkankę urbanistyczną oraz panoramę. Wysoka jakość wykonania, bogactwo użytych elementów zdobniczych i wykończeniowych oraz walory użytkowe sytuują go w czołówce najcenniejszych dzieł architektury lat 50. XX w. tej części Europy. I tym samym Pałac Kultury i Nauki spełnia wszystkie przesłanki, które uzasadniają jego wpis do rejestru zabytków.
Więcej na https://zabytek.pl/pl/obiekty/palac-kultury-i-nauki-warszawa
