Duże wsparcie dla zabytków

środa, 27 września 2023 10:19

Ważne warszawskie zabytki zostaną uratowane Ogłosili to premier Mateusz Morawiecki i Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego profesor Piotr Gliński. To część wielkiego programu finansowania odbudowy czołowych polskich zabytków. Remonty i konserwacje wkrótce rozpoczną się również w trzech obiektach na terenie stolicy. W podziemnej grocie Elizeum w Parku Na Książęcym trzy i pół miliona złotych przekazano na pierwszy etap niezbędnych prac remontowych, budowlano-konstrukcyjnych i zabezpieczających oraz hydroizolację. Taką samą kwotę zaplanowano na remont i konserwację zabytkowej oficyny Edmunda Burkego przy ul. Kawęczyńskiej 26. 1 495 480,00 zł zostanie przeznaczone natomiast na wykonanie prac zabezpieczających i porządkowych na obiektach fortecznych w Forcie Bema. Wsparciem objęto również kilkadziesiąt innych zabytków z województwa mazowieckiego. Pełna lista pod linkiem https://www.gov.pl/web/premier/wyniki-edycja-2-zabytki Środki rozdysponowane zostaną z II edycji Rządowego Programu Odbudowy Zabytków. Na ponad 3200 inwestycji przeznaczono blisko 1,8 mld zł. To specjalny fundusz, z którego mogą korzystać jednostki samorządu terytorialnego. Pieniądze z programu przeznaczane będą na prace konserwatorskie i restauratorskie oraz roboty budowlane. Wszystko po to, by zabytki mogły odzyskać dawny blask. ----------- Tzw. oficyna Burkego, wzniesiona została około 1900 roku. Jest to jedyny na Szmulowiźnie, a jeden z dwóch zachowanych w rejonie Pragi-Północ drewnianych obiektów mieszkalnych z przełomu XIX i XX wieku. jest świadectwem dawnego charakteru dzielnicy i zachodzących w tym okresie dynamicznych zmian w obrębie krajobrazu architektonicznego prawobrzeżnej Warszawy. Elizeum zostało wybudowane w latach 1776–1778 według projektu wybitnego architekta Szymona Bogumiła Zuga, jako podziemny salon księcia Kazimierza Poniatowskiego w parku Na Książęcym przy ul. Książęcej 2. Jest unikatowym obiektem zabytkowym w skali europejskiej. Fort Bema powstał pod koniec XIX wieku był częścią fortów Twierdzy Warszawa.

Brama założenia dworskiego w Wólce Nosowskiej – Kolonia w rejestrze zabytków

czwartek, 21 września 2023 09:34

Prof. Jakub Lewicki, Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków, wpisał do rejestru zabytków bramę założenia dworskiego w Wólce Nosowskiej – Kolonia w powiecie łosickim. Postepowanie w tej sprawie zostało wszczęte z urzędu.

Brama znajduje się na obszarze zabytkowego zespołu parkowo-pałacowego. Wybudowana została na przełomie XIX i XX wieku z inicjatywy ówczesnego właściciela majątku, Czesława Wroczyńskiego. Wzniesiona jest z cegły czerwonej i łamanego kamienia polnego, o wymiarach: 12 metrów długości, 1,25 głębokości oraz 4,5m wysokości.

Założenie dworskie w Wólce Nosowskiej było ważnym historycznie ośrodkiem ziemiańskim. Jego nazwa pochodzi od pobliskiej wsi Nosów, z którą było związane jako folwark. W 1514 r. królowa Helena Rurykowiczówna, żona Kazimierza Jagiellończyka, nadała je kniaziowi Iwanowi Puzynie herbu Oginiec. Z końcem XVIII w. majątek stał się własnością rodziny Wężyków herbu ''Wąż''. Założenie dworskie w Wólce Nosowskiej, swój obecny kształt, zawdzięcza wybitnemu przedstawicielowi tego rodu, jakim był Ignacy Węłk, który okazał się świetnym i ambitnym gospodarzem. W 1809 r., w stopniu porucznika uczestniczył w odbiciu Zamościa z rąk Austriaków. W 1812 roku jako oficer napoleoński walczył w bitwie pod Berezyną, gdzie został ciężko ranny. Za bohaterstwo odznaczono go krzyżem oficerskim Virtuti Militari i Legią Honorową. Po dziewięciu latach służby wojskowej Ignacy Węłk wrócił do Polski, gdzie po krótkim okresie zamieszkiwania wraz rodziną pobliskim Toporowie, objął majątek w Wólce Nosowskiej. Pałac ucierpiał pod koniec II wojny światowej. Po odbudowie został zamieszkany. W 1954 roku dwór przekształcony został na szkołę podstawową. Brama jest materialnym świadectwem okresu świetności założenia dworskiego w Wólce Nosowskiej i charakterystyczną budowlą w lokalnym krajobrazie. Obiekt posiada wartości artystyczne, przejawiające się w formie architektonicznej, urozmaiconej indywidualnymi rozwiązaniami w postaci falistych spływów, czy też pionowych płycin, wypełnionych łupanym kamieniem polnym. Elementy te nadają bramie dostojny, monumentalny charakter. Brama posiada walory historyczne, jest jedynym poza murowanym dworem, materialnym świadectwem dawnego założenia dworskiego, na które składały się także karczma, budynki gospodarcze oraz czworaki, rozebrane po II wojnie światowej. Obiekt jest cennym reliktem i świadkiem lokalnej sarmackiej historii, obejmującej swoim zasięgiem dzieje znanych rodów szlacheckich oraz zmiany społeczne i własnościowe zachodzące na tych terenach na przestrzeni kilu ostatnich wieków.

Reprezentacyjna brama wjazdowa, usytuowana na osi pałacu, ma bardzo ważne znaczenie naukowe dla analizy rozplanowania kompozycyjnego' mało czytelnego dzisiaj założenia parkowo-pałacowego w Wólce Nosowskiej. Mając powyższe na uwadze, ze względu na wartości artystyczne historyczne i naukowe, objecie przedmiotowej bramy ochroną poprzez wpis do rejestru zabytków jest szczególnie istotne dla należytego zachowania narodowego oraz regionalnego dziedzictwa kultury.

Kolejny wpis w Warszawie

wtorek, 12 września 2023 10:21

Prof. Jakub Lewicki, Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków wpisał do rejestru zabytków nieruchomych województwa mazowieckiego kamienicę wraz z terenem, przy ul. Emili Plater 30.

Ulicę Leopoldyny, ob. Emilii Plater wytyczono około 1872 r. W 1897 r. na podstawie planu Lindleya można przyjąć, że posesja była w całości zabudowana. Inwestorem prawdopoddobnie był Symcha Kornblum. Nie jest znany autor projektu architektonicznego kamienicy. Mógł to być Aleksander Woyde, który zaprojektował kamienice na ul. Emilii Plater lub architekt Wąsowicz, autor sąsiedniej kamienicy o analogicznej kompozycji fasady. Podczas II wojny światowej kamienica była wielokrotnie ostrzeliwana. W latach 50. XX wieku dokonano niezbędnych napraw, Remont generalny obiektu przeprowadzono w latach 1966-1971 Około 1977 r. wykonano zewnętrzne zejście do kotłowni przy oficynie południowej. Od lat 90. XX w. następuje stopniowa wymiana stolarki okiennej na nową, wykonaną z PVC.

Budynek główny jest założony na rzucie prostokąta, połączony krótkimi, prostokątnymi łącznikami z oficynami bocznymi. Brama przejazdowa jest umieszczona osiowo. W parterze usytuowane są dwa lokale usługowe. Budynek jest trzypiętrowy z użytkowym poddaszem, w części podwórzowej czteropiętrowy, całkowicie podpiwniczony. Obiekt jest przykryty dachem jednospadowym i pulpitowym, z dziewięcioma lukarnami od frontu. Fasada jest dziewięcioosiowa z wtórnym cokołem z okienkami piwnicznymi, wąskim wtórnym gzymsem kordonowym, zwieńczona prostym, wtórnym gzymsem. Na terenie są trzy oficyny.

Kamienica wraz z oficynami stanowi cenny przykład zabudowy kamienicznej charakterystycznej dla Warszawy z okresu końca XIX w. Zaproponowana forma architektoniczna, pomimo wtórnego podział wewnątrz, wpisuje się w ówczesny nurt budownictwa mieszkaniowego. Wartość artystyczna jest wyrażona poprzez niezwykle bogate opracowanie artystyczne klatki kamienicy unikatowych neorokokowych drzwi oraz portali z motywami liści oraz chimerycznych istot będących hybrydą sfinksów oraz liści akantu. Ponadto na uwagę zasługuje oprawa architektoniczna przejazdu bramnego. Wystrój artystyczny kamienicy jest panoramą modnych historyzujących neostyli w końcu XIX w. Zachowane, rozbudowane dekoracje głównej klatki schodowej kontrastujące ze skromnym wyposażeniem klatek obsługujących oficyny, których estetyka jest zredukowana do drewnianych tralek. Różnorodność wyrażona w dekoracyjności przestrzeni wspólnych stanowi źródło naukowe, świadczą o zróżnicowanym poziomie życia mieszkańców Warszawy z przełomu wieków w obrębie jednego obiektu. W ocenie MWKZ nośnikiem wartości historycznych jest również teren na którym stoi kamienica oraz sam dziedziniec — funkcjonalnie i widokowo powiązany z budynkiem. Sposób aranżacji terenu podwórza wpływa bezpośrednio na czynniki mające wpływ na zachowanie substancji architektonicznej budynku. Objęcie ochroną zarówno wnętrz kamienicy, oficyn oraz terenu umożliwi konserwatorski remont ważnego w kontekście lokalnym zabytku.